Trà - Những Thiên Cổ Sự (Kỳ 4/11)

Ông cha ta đã đúc kết kinh nghiệm uống trà vào nhiều câu tục ngữ. Thế nhưng tục ngữ là cái gì đó mang tính địa phương, nên đọc thì đừng cố làm theo. Nhé.

Một quan tiền tốt mang đi

Nàng mua những gì mà tính chẳng ra

Thoạt tiên mua ba tiền gà

Tiền rưỡi gạo nếp với ba đồng trầu

Trở lại mua sáu đồng cau

Tiền rưỡi miếng thịt, giá rau mười đồng

Có gì mà tính chẳng thông

Tiền rưỡi gạo tẻ, sáu đồng chè tươi

Ba mươi đồng rượu chàng ơi

Ba mươi đồng mật, hai mươi đồng vàng

Hai chén nước mắm rõ ràng

Hai bảy mười bốn kẻo chàng hồ nghi

Hai mươi mốt đồng bột nấu chè

Mười đồng nải chuối, chẵn thì một quan

Người ta rượu sớm trà trưa

Em nay đi nắng về mưa đã nhiều

Lạy trời mưa thuận gió đều

Cho đồng lúa tốt, cho chiều lòng em

Nước khe, chè núi

Rượu cổ be, chè đáy ấm

Tửu sáng, trà trưa

Tửu tam, trà nhị

Uống nước chè tàu

Ăn trầu cơi thiếc

Thứ nhất cháo hoa, thứ nhì bánh tráng, thứ ba nước chè

Nước chè, mè xửng là chứng không chừa

Trà ngon xuống bể, thuốc ngon lên rừng

Trà ngon rát họng, thuốn ngon quyện đờm

Xấu như ma cũng thể trà con gái

Mắm Cửa Khe

Chè Phú Lâm

(Làng Phú Lâm, xã Tiên Sơn, Quảng Nam)

Vợ đẹp càng tổ đau lưng,

Chè ngon tức bụng, điếu thông quyện đờm

Những người trà rượu đêm ngày

Đã hư công việc lại rầy tiếng tăm

Lấy chồng trà rượu là tiên

Lấy chồng cờ bạc là duyên nợ nần

Chè ngon nước mát xin mời

Nước non non nước nghĩa người chớ quên

Đói lòng ăn nửa trái sim

Uống lưng bát nước đi tìm người thương

Nước trong còn ở nguồn sanh

Trà thơm có đợi chén sành hay không

Con cá đối nằm trên cối đá

Chim đa đa đậu nhánh đa đa

Chồng gần không lấy, bậu lấy chồng xa

Mai sau cha yếu mẹ già

Chén cơm đôi đũa, bộ kỷ trà ai dưng

Làm trai biết đánh tổ tôm

Uống trà Mạn Hảo, ngâm nôm Thúy Kiều

Chiều chiều ra đứng bờ sông

Hỏi thăm chú lái nào chồng tôi đâu?

_ Chồng em lên ngọn sông Ngâu

Buôn chè Mạn hảo, năm sau mới về

Và trà vào cả đôi câu đối:

Hương ba vĩnh bảo quang thiên cổ

Trà cẩm trường tồn kỷ vạn niên

(Câu đối ở đình làng Hương Trà, Tam Kỳ, Quảng Nam)

Chè chuyên nước nhất, hương dồn khói đôi

(Cung Oán ngâm khúc, Nguyễn Gia Thiều)

Hương gây mùi nhớ, trà khan giọng tình

(Truyện Kiều, Nguyễn Du)

(Trà uống để êm giọng, mà càng uống càng khan là thế nào. Đây là cách nói khoa đại để nhấn mạnh tỉ như ta nói “phục sát đất”, uống bao nhiêu trà thơm cũng không làm chàng Kim nguôi nỗi nhớ nàng Kiều)